06-25-2018, 07:32 PM
[attachment=133250]
D vitamini Nedir? Eksikliğinde Neler olur? Fazlalığının Zararları Nelerdir? D Vitaminin Faydaları ve Zararları Nelerdir?
Vitamin D nedir?
Vitamin D, vücuttaki fosfat ve kalsiyum dengesinin düzenlenmesine yardımcı olan, bağırsaktaki kalsiyum emilimini destekleyen ve kemik ve dişleri kuvvetlendiren maddeler grubu için kullanılan kolektif bir terimdir. Kaynakları bakımından farklı, fakat yapı ve oluşumları bakımından birbirine benzeyen 2 türlü D vitamini vardır.
Ergokalsiferol (D2 vitamini): Bitkiler içinde bulunan bir ön vitamin olan ergosterin şeklinde alınır; ciltte toplanır.
Kolekalsiferol (D3 vitamini): Vücutta sentezlenir, bu nedenle gerçek bir vitamin değil, bir hormon prekürsörüdür.
Vitamin D’nin genel etkisi, kalsiyum ve fosforun organizmaya alınışını ve organizmada tutulmasını arttırmak, onların kullanılması ile kemik mineralizasyonunu sağlamaktır.
D vitamini bakımından zengin besinler
D vitaminini içeren ana besin kaynakları balık, karaciğer ve yumurta sarısıdır; bu vitamin margarinlere de katılmaktadır. D vitamini, kızılötesi ışığın ciltteki belirli kimyasallara etki etmesi sonucu vücutta sentezlenebilmektedir. Süt D vitamini bakımından zengin değildir ama süt ve süt ürünlerinde de D vitamini bulunur. Anne sütünde D vitamini azdır, bazı hazır mamalar ise D vitamini bakımından zenginleştirilmiştir. Mantar ve mayada da D vitamini vardır.
D vitamini eksikliği neden olur?
Bazı durumlar D vitamini eksikliğine neden olabilir.
Yetersiz beslenenlerde
Prematüre bebeklerde
Yeterli güneş ışığı alamayanlarda
Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, Kistik fibrozis, Whipple gibi hastalıklar veya başka nedenlerden dolayı emilim bozukluğu olanlarda
Karaciğer veya böbrek düzensizlikleri olanlarda
Bazı nedenlerden dolayı bağırsaklarının bir kısmı alınanlarda
Obezite nedeni ile gastrik bypass ameliyatı geçirenlerde
Bazı genetik kusurlar dolayısıyla
Antikonvülzan, fenitoin, kortikosteroid, kolestiramin, orlistat gibi belirli ilaçları uzun süreli kullananlarda D vitamini eksikliği görülebilir.
Ayrıca güneş kremlerinin yanlış kullanımı da D vitamini eksikliğine neden olabilmektedir.
D vitamini eksikliği için risk grupları
0-24 ay arası çocuklar
Adolesanlar
Doğurganlık çağındaki kadınlar
Hamileler, emzikli kadınlar ve yaşlılar D vitamini eksikliği bakımından risk gruplarını içerirler.
D vitamini eksikliğinin neden olduğu sorunlar (D vitamini eksikliğinin komplikasyonları)
D vitamini eksikliğinin bilinen en eski sonucu çocuklarda raşitizme, yetişkinlerdeki uzun süreli eksikliği ise kemik yumuşamasına (osteomaleziye) neden olmasıdır.
D vitamini eksikliği nedeni ile kalsiyum eksikliği (hipokalsemi) gelişir ve bu durum çocuklarda büyüme geriliğine ve hipokalseminin diğer belirtilerinin ortaya çıkmasına sebep olur. D vitamini eksikliği hipofosfatemiye de yol açar.
Vitamin D eksikliği ayrıca sekonder hiperparatiroidizmiyi tetikleyebilir.
D vitamini eksikliği şizofreniyi ve depresyonu tetikleyebilir.
Vitamin D eksikliği sık üst solunum yolu enfeksiyonları ve astım gelişimini tetikleyebilir.
D vitamini eksikliği tip 1 diyabet, tip 2 diyabet, multipl skleroz, romatoid artrit gibi hastalıkların gelişimini tetikleyebilir.
D vitamini eksikliği meme kanseri, prostat kanseri, pankreas kanseri riskini arttırabilir.
Vitamin D eksikliği osteoartrit, osteoporoz riskini arttırabilir.
D Vitamini bulunan besinler
1. Balık yağı
2. Süt ve süt ürünleri
3. Yumurta sarısı
4. Tereyağı
5. yulaf ezmesi
6. Güneş
7. Karaciğer
8. Mantar
9. Kakao
10. Et ve Sebzeler
D Vitamini yararları
1. kas zayıflığına karşı vücudu korur
2. kalp atışının düzenlenmesinde etkilidir
3. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir
4. tiroit fonksiyonları ve normal kan pıhtılaşması için gereklidir
5. Kalsiyum emilimini ve kalsiyumun aktif taşınmasını hızlandırır
6. Depresyondan korur
7. Pankreas bezinden insülin salgılanmasında düzenleyicidir
8. Kaslara güç verir. Eksikliğinde kas güçsüzlüğü ve ağrı olur.
D Vitamini fazlalığı
D vitamini fazlalığı İştahsızlık, bulantı ve kusmaya neden olur. Vücutta fazla deponlanması zehirlenmeye yol açabilir. D vitamini fazlası kemikler için zararlıdır. D vitami fazlalığı bebeklerde zihinsel ve fiziksel geriliğe sebep olur. Böbreklere zarar verir.
D Vitamini ihtiyacı
1. 0-7 Ay: 10 mikrogram
2. 7-12 Ay: 5 mikrogram
3. 1-3 Yaş: 15 mikrogram
4. 4-8 Yaş: 15 mikrogram
5. 9-70 Yaş: 15 mikrogram
6. 70 Yaş Üstü: 20 mikrogram
D Vitaminin Faydaları ve Zararları
D vitaminin sadece faydaları değil zararları da var. Bilinçli şekilde alınması gereken D vitamini, aksi halde daha farklı sorunlara yol açabilir.
Küresel ısınma ve ozon tabakasının delinmesiyle birlikte artık güneşten yeteri kadar yararlanamıyoruz. Elbette iş ve okul hayatının getirileri de bunda çok büyük etken. Çünkü evlere, odalara gittikçe daha da fazla kapanıyoruz. Yaz gelse de, yazlığa gidip oradaki bilgisayarda oyun oynasam diye düşünen çocuklar oldukça fazla.
Yeterli D vitaminine sahip olmak bazı hastalıkların oluşmasını engeller. Bunlar arasında düşme riskinin azalması, kan basıncında azalma, meme ve kolon kanserini önlemek gibi. Güneş en kolay yoldan D vitaminini elde edebileceğimiz kaynaktır. Bu yüzden yeteri kadar güneşe çıkmalıyız.
D vitamini, kana karışarak kasların ve kemiklerin güçlenmesini sağlayan kalsiyumun böbrekten atılmasını azaltır. Böylece vücudun güçlenmesini ve bunun yanında hücre büyümesini, bağışıklık sisteminin görevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesini ve de vücudun iltihaplı hastalıklarla mücadele etmesini sağlar. Fakat çok faydaları olmasına rağmen her besinde fazlaca bulunmaz. Bazı besinlerde doğal olarak bulunur ve bu besinlerin doğal yollardan tüketilmesi tavsiye edilir.
D vitamini çok olan yiyecekler nelerdir?
Yumurta sarısı, karaciğer, balık yağı, yağlı balıklar, tereyağı, kakao, süt ürünleri, ciğer, peynir, bazı mantarlar ve patates D vitamini bakımından zengin gıdalardır.
D vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?
D vitamini eksik olan yetişkinlerde: Sırt, ayak, kalça, kaburga ağrıları ve daha sonraki yaşlarda kemik eğrilikleri ve çarpıklıklar görülebilir. Bu nedenle bol bol güneşe çıkmalı ve D vitamini yönünden zengin besinler alınmalıdır. Tabii ki bir uzmanın da bu yiyecekleri ne kadar bol almamız konusunda fikri önemlidir.
Diğer D vitamini eksikliği belirtileri ise : kaslarda kramplar. Adele ve kemik zayıflığından dolayı kişi merdiven inip çıkmakta, uzun yürüyüşler yapmakta zorlanır. Aşırı yorgunluk hisseder ve kemiklerde kırılmalar meydana gelir. Yaşlılarda denge kaybına, hafıza kaybına neden olabilir ve hastalık kapma riskini arttırır.
D vitamininin zararları nelerdir?
D vitaminin fazla olduğu durumlarda aşırı kilo kaybı, kusma, ishal, iştahsızlık, kabızlık, huzursuzluk, ağız kuruluğu, çarpıntı, böbrek taşı, çok idrara çıkma, böbrek koliği ve kalp krizi riski görülebilir. Eğer D vitamini açısından zengin olan yiyecekleri çok fazla tükettiğinizi düşünüyorsanız, azaltmanız tavsiye edilir. Böyle bir durum yok ise fakat bu belirtiler sizde var ise, mutlaka bir doktora başvurmanız ve durumu kontrol altına almanız gerekir.
D vitamini eksikliği neden olur? D vitamini eksikliği belirtileri
D vitamini pek bilinmese de kemik sağlığından ruh sağlığına kadar birçok durumu dengede tutan hayati bir vitamindir. D vitamini her koşulda dışarıdan alınmaya muhtaçtır. Bu handikabın sebebi ise vücudun D vitaminini kendi kendine üretememesidir. Peki D vitamini eksikliği nasıl anlaşılır?
Eksikliğinin ciddi boyutlara varan hastalıklara yol açtığı D vitamini vücudun ihtiyacı olan ancak bu ihtiyacın dışarıdan sağlanmasının mümkün olduğu bir vitamindir. D vitamini eksikliği, yiyeceklerden sağlandığı gibi büyük ölçüde de (yaklaşık %95) güneşten sağlanır. D vitamini eksikliği hayati durumlara neden olabilmektedir. Vücuttaki kalp ve kas sistemini düzenlemekle görevlidir. Peki, pek çok kişide eksikliği görülen D vitamini takviyesi nasıl yapılır? D vitamini eksiliği neden olur? D vitamini eksikliğinin belirtileri nasıl anlaşılır?
Canan Karatay, "20 bin hastamın yüzde 99 ’unda D vitamini düşüklüğü var."
D vitamini eksikliğinin yol açabileceği problemlere işaret eden Karatay, D vitamini eksikliği için yapılabilecekleri sıraladı ve özellikle önem verilmesi gerektiğine dikkat çekti;
"Türk insanlarının çoğunda D vitamini problemi var. 20 bin hastamın yüzde 99'unda D vitamini düşüklüğü var. Bunun birçok sebebi var. Güneşten uzak durmak, hava kirliliği, hayvansal yağlardan, sakatatlardan uzak durmaktan oluyor. Yıllarca bizlere 'Hayvansal yağlar, sakatatlar hastalık sebebi, kalp krizi sebebi' dediler. Güneşten uzak durmak depresyona yol açar. Hayvansal yağ, sakatat, ev turşusu tüketin, dışarı çıkıp yürüyün."
"Kışın psikolojik olarak vücut hastalanıyor. Bunun sebebi güneşsizlik. İçeriye kapanmamak lazım. Dışarı çıkın. Kar yağsa da, kış olsa da dolu yağsa da buz tutsa da çıkıp dışarıda yürüyün. Deniz kenarında yürüyün, ormanlarda yürüyün. O zaman depresyondan da kurtulursunuz. Karanlık olduğu için, güneş olmadığı için bu sıkıntılar oluyor. Özellikle kuzey ülkelerinde depresyon çok fazla olur."
Sırt ağrısına dikkat! Kansere de neden olabiliyor...
Düşük seviyedeki D vitamini sadece kemik erimesi riskini 300 kat artırmakla kalmıyor, aynı zamanda açıklanamayan kemik ağrılarına da neden oluyor. Sırt ağrısı çekenlerin yüzde 80'inde D vitamini eksikliği gözlemleniyor. D vitamini eksikliği kemik problemleri ve kalp hastalıklarının yanı sıra, kolon ve prostat kanseri gibi hastalıklara da neden olabiliyor. Cancer dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre D vitamini eksikliği, her yıl 23 bin yeni kanser vakasına yol açabilecek potansiyele sahip ciddi bir sorun olarak tanımlanıyor..
D vitamini ne işe yarar?
D vitamini bağırsaktaki kalsiyum emilimini arttırmak, kemik mineralizasyonunu, kalsiyum fosfor dengesini, kas sinir sistemi fonksiyonlarını, kas gücünü ve kalp atışlarını düzenlemek ile görevlidir.
Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre, D vitamini kalbin pompalama gücüne ve kalp hücresinin yapısına etkisiyle kalp rahatsızlıklarını önleyici bir özelliğe sahiptir. D vitamini eksikliği; kalp hastalıklarının beraberinde getirdiği yüksek tansiyon, obezite, şeker hastalığı gibi rahatsızlıklar üzerinde oldukça etkindir. Böylece D vitamini eksikliği olanların bu hastalıklara yakalanma riski 2 katına çıkmış oluyor.
D vitamini aynı zamanda enfeksiyonel hastalıklar üzerinde büyük ölçüde etkilidir. Eksikliği halinde grip, enfeksiyon mücadelesi, multiple skleroz, bağırsak iltihabı, kanser ve pankreas insülin salınımı düzenlemesi tiroid faaliyetlerini düzenleme ve kanın pıhtılaşmasını sağlama vs. durumlarında hem düzenleyici hem de koruyucu durumdadır.
Kalsiyum emilimini sağlayan D vitamini kemik sağlığı için çok önemli bir rol oynar. Kemiklerin gücü ve sağlığı için D vitamini eksikliğinin hemen tespit ve tedavisi şarttır. Kandaki kalsiyum ve fosforun normal sınırlarda kalmasını sağlayarak kemik erimesini(osteoprozu)önler. Kemikleri ve dişleri güçlendirir. Çocuklarda D Vitamini ihtiyacı bu yüzden fazladır.
Kaslara güç veren D vitamininin eksikliği durumunda devamlı yorgunluk ve ağrı olur. Bu durumda D vitamine baktırmak ve takviyeye başlamak gerekir.
D vitamini eksikliği kadınlarda daha çok görülür!
Uzm.Dr.Filiz Gündüzer Müftüoğulları’nın açıklamasına göre, "D vitamini eksikliği özellikle doğum ve emzirme dönemlerinden dolayı kadınlarda daha sık görülür ve kendini doğum sonrası yaygın ağrılarla belli eder.30 yaşına kadar olan insanların %30unda D Vitamin eksikliği vardır. Yine yaşlılıkta ve güneş görmeyen kişilerde eksiklik daha fazla saptanır. Şişmanlarda D Vitamini eksikliği saptanması sebebi ise D Vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan yağda birikir ve vücut kullanamadığı için eksiklik meydana gelir."
D vitamini eksikliği neden olur?
D vitamini eksikliğinin en önemli nedeni, vücudun güneşten alınan UVB ışınlarına yeterince temas etmemesidir. Vücut güneşten aldığı D vitaminini başka hiçbir yolla ve besinle alamaz. Bunun nedeni D vitamini içeren besinlerde vitamin oranının az ve yeterli olmamasıdır.
Bazen güneş ışınlarının emilimi konusunda vücutsal bir problem de olabilir. Vücudun güneş ışınlarıyla D vitamini üretme kapasitesinin azaldığı ilerlemiş yaş, gıdalarla birlikte alınan yağın sindirilmesini engelleyen sindirim rahatsızlıkları, koyu ten rengi, kolesterol, epilepsi ilaçları başta olmak üzere bazı ilaçlar güneşle temas edilse dahi vücudun vitamini almasına engel olur.
Yaşlılık veya böbrek rahatsızlıkları D vitamini eksikliği riskini artırır. Bağırsaklarımızdan yeterince D vitamini emilemez. Çölyak hastalığı, kistik fibrozis ve crohn hastalığı da D vitamini emilimini etkiler.
Kilo da D vitamini eksikliğini artırır. Şöyle ki, yağ hücreleri dolaşımdaki D vitaminini dolaşımdan alır böylece vücut kitle indeksi 30 ve üzeri olanlarda D vitamini eksikliği sıktır.
D vitamini eksikliğinin bir diğer nedeni ise vejetaryen beslenmedir. D vitaminin yoğun olarak bulunduğu besinler; balık, ciğer, yumurta gibi hayvansal ürünlerin tüketilmemesi bu durumu daha çok tetikler.
D vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?
Uzun süreli ve zaman yayılan bu belirtiler gözden kaçacak şekilde olağan gelebilir. Ancak hayatı olumsuz şekilde etkileyeceğinden farkına varmak ve tetkikleri yaptırmak gerekmektedir. Bu belirtilerden bazıları aşağıdaki gibidir;
-Depresyon
-Kemik Ağrıları (vücut genelinde)
-Kas zayıflığı
-Başın fazla terlemesi
-Kaslarda oluşan kramplar
-Halsizlik
-Eklem bölgelerinde ağrı
-Kilo alma problemi
-Yüksek tansiyon
-Başata ağrı
-Soğuk algınlığı
-Kabızlık
-İshal
-Mesane sorunları
Kulağa komik gelebilir ancak D vitamini eksikliği depresyona yol açar. Nedensiz yere mutsuz ve hüzünlü hissetme durumu D vitamini eksikliğinin başlıca belirtilerindendir. Şöyle ki, beyinde üretilen ve ruh halinin düzenlenmesinde kullanılan serotonin hormonu D vitamini eksikliğine bağlı olarak düşer.
D vitaminin en önemli belirtilerinden biri de kemik ağrılarıdır. Özellikle güneşten mahrum kaldığımız kış aylarında bu ağrılar daha da artar. Halsizlik ve vücut genelinde olan bu ağrıların dikkate alınmaması durumunda yetişkinlerde “osteomalazi” adı verilen kemik yumuşaması, çocuklarda ise “raşitizm” görülebilir.
D vitamini eksikliği nasıl ölçülür?
D vitamini eksikliğinin ölçümü için, yukarda belirtilen durumların hissedilmesiyle doktora başvurulması gerekir. Yapılacak olan kan testinde D vitamini (25 (OH) vitamin D3) düzeyinin ölçülebilir.
D vitamini takviye ve tedavisi nasıl yapılır?
D vitamini doktorlar tarafından reçete edilen D3 vitamini takviyesi ile alınır. D3 vitamini ise yemeklerle beraber tüketildiği takdirde vücut tarafından emilimi ve yararı artar. Doktorların da yönlendirmesiyle D vitamin serum, damla vs.leri böyle tüketilir.
Günlük olarak alınması gereken D vitamini miktarı yaşa bağlı olarak değişmektedir. Bunun için yaş ilerledikçe oluşan ihtiyaç doğrultusunda testlere dikkat etmek gerekmektedir.
Özellikle D vitamini takviyesine ihtiyaç duyan ve sık sık kontrollerini yaptırması gerekenler;
- 50 yaş üzeri kişiler,
- Sürekli kemik ve kas ağrısı şikâyeti olanlar,
- Güneş görmeyenler(ofis çalışanları gibi),
- Bağırsaklardan yağ emilimi bozuk hastalar,
- Karaciğer hastalığı olanlar,
- Mide ameliyatı olanlar,
- Osteoporozlu hastalar ( kemik erimesi olanlar)
D vitamini yiyeceklerden alınabilir mi?
En büyük kaynağı güneş olan D vitaminini içeren bazı besinler vardır ancak günlük tüketimi ne kadar olursa olsun eksikliği giderecek boyuta ulaşamaz. Güneşle olan 10-15 dakikalık temas yetecekken bu yiyeceklerin ancak sürekli tüketilmesi onların D vitamini eksikliğini karşılamasını sağlar.
Güneşe çıkmak ve D vitamini eksikliğini gidermek için en uygun vakit ise saat 10.00 ve 15.00 arası yani öğle saatleridir. Ancak bu saatler aynı zamanda cilt kanseri için de en riskli saatlerdir. Bu nedenle her gün 10-15 dakika güneş koruyucu krem olmaksızın diz ve dirseklerden aşağıyı güneşlendirmek yeterlidir
Somon, sardalya, orkinos, balık yağı ve D vitamini katkılı süt, yumurta, tereyağı, karaciğer, mantar, kakao ve tahıl gevrekleri bazı D vitamini kaynaklarındandır.
D vitamini fazlalığının zararları nelerdir, D vitamini fazlalığının belirtileri nelerdir, D Vitamin ile ilgili bilgiler
Vitaminler, vücudumuzun sağlıklı işleyişini sürdürebilmesi için gerekli olan maddelerdir. Çeşitli hastalıklara karşı vücudumuzu koruyan vitaminlerin bazıları vücutta depolandığı için, fazla tüketimi halinde yarardan çok zarara neden olur.
D vitamini vücudumuz için birçok fayda sağlar, ancak yağda eriyen bir vitamin olduğu için fazlası vücutta depolanır ve devamı halinde ölüme kadar giden durumlara neden olabilir.
Vücudun D vitamini ihtiyacı %90 oranında güneş ışınlarından karşılanır. Gıdalardan D vitamini alımı %10 oranındadır. Çünkü gıdalardan D vitamini almak için çok fazla miktarda tüketmek gerekir. Ultraviyole ışınları sayesinde ciltte sentezlenen D vitamini karaciğer ve böbreklerde de işlemden geçirilir ve vücudun kullanımına hazır hale gelir. Fazlası da vücutta depolanır. D vitamini insan vücudunda 5-6 aya kadar depolanabildiği için gerçekten ihtiyaç olmadığında D vitamini takviyesi almak tehlikelidir.
D Vitaminin Faydaları Nelerdir?
Kalsiyum ve fosforun vücutta emilimini sağlar.
Kolesterolü düşürür.
Dişleri ve kemikleri güçlendirir.
Metabolizmayı hızlandırır.
Çocuklarda büyüme hormonunun salgılanmasında rol oynar.
Böbrek hastalıklarında etkilidir.
Raşitizmi önler.
Gece kramplarını önler.
Birçok kanser türüne karşı koruyucudur.
Depresyon tedavisinde de etkili olabileceği bazı klinik çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Ancak tüm bu faydalarına rağmen D vitaminini bilinçsizce, doktor tavsiyesi olmadan kullanmak çok tehlikeli sonuçlara yol açabilir.
D Vitamini Fazlalığının Belirtileri Nelerdir?
Ağız kuruluğu
Ciltte kuruma ve kaşıntı
Mide bulantısı ve kusma
Bulanık idrar
Baş dönmesi ve sersemlik hissi
Kabızlık
Çok susama
Baş ağrısı
Kemiklerde ağrı
İştah kaybı
Cinsel isteğin kaybolması
Göz kızarıklığı
Kalp atışlarında hızlanma
Eğer yukarıdaki belirtileri taşıyorsanız ve son birkaç içinde fazla D vitamini tükettiğinizi düşünüyorsanız mutlaka kan tahlili için doktorunuza başvurun.
D Vitamini Nelerde Bulunur?
En önemli D vitamini kaynağı, hiç şüphesiz güneş ışınlarıdır. Bunun yanında balık (özellikle somon, ton balığı, ve uskumru), karaciğer, mantar, süt, yulaf ve yumurta tüketimi de karaciğerde D vitamini üretilmesini sağladığı için önemli gıdalardır. Bunun dışında gıdalardan D vitamini almak mümkün değildir.
Eğer her gün 15 dakika güneş ışığına maruz kalamıyorsanız
Vejetaryenseniz,
Çok fazla alkol tüketiyorsanız,
İleri yaşa sahipseniz veya menopoz dönemindeyseniz,
dışarıdan D vitamini takviyesi almanız gerekebilir. Ancak öncesinde mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
D Vitamini Fazlalığı Hangi Hastalıklara Yol Açar?
D vitamini fazlalığı eğer tedavi edilmezse, yukarıdaki belirtilerle birlikte ciddi bazı hastalıklara yol açabilir.
Böbrek yetmezliği
Kalp yetmezliği
Damar hastalıkları
Karaciğer rahatsızlıkları
Mide hastalıkları
Uyku problemleri
Hem zihinsel hem de fiziksel gelişimde duraklama
Bebeklerde D Vitamini Fazlalığı
Anne sütünde D vitamini bulunmadığı için, anneler genellikle çevrenin de etkisiyle çocuklarına ek D vitamini aldırma yoluna giderler. D vitamini takviyesi alındığında erken diş çıkarma, daha çabuk yürüyebilme gibi durumlar mümkün değildir. Eğer D vitamini takviyesinin dozu doğru ayarlanamazsa, bebeklerde de çok ciddi problemlere yol açabilir. Bu nedenle D vitamini takviyesi kesinlikle reçeteyle ve doktor tavsiyesi üzerine alınmalıdır.
Yeterli Miktarda D Vitamini İçin Ne Kadar Güneşlenmek Gerekir?
İnsan vücudundaki D vitaminin kaynağı %90 oranında güneştir. Bu nedenle güneşlenmek D vitamini alımı açısından büyük önem teşkil eder. Ancak güneş ışınlarının zararları söz konusu olduğunda, yeterli miktarda güneşlenmek D vitamini açısından faydalıyken, aynı zamanda vücudunuza zarar da verebilir. Bu nedenle güneşlenme süresine ve şekline mutlaka dikkat etmek gerekiyor.
Güneş ışınlarından D vitamini almak aslında sanıldığı kadar kolay değil. Yani sadece gün ışığında kalmanız veya yüzünüzü, kollarınızı kısa süreyle güneşe tutmanız D vitamini ihtiyacınızı karşılamakta çok da yeterli olmayabiliyor. Aynı şekilde evinizde, kapalı mekanlarda pencerelerin ardından güneşlenmek de D vitamini alımını sağlamıyor çünkü cam, ultraviyole ışınlarını filtreliyor.
Güneş ışınlarının dik geldiği 11:00-16:00 arasında güneşe çıkmanın zararlı olduğu biliniyor. Ancak maalesef 16:00’dan sonraki güneş ışınları size zarar vermediği gibi, D vitamini almanıza da yardımcı olmuyor. Aynı şekilde güneş kremi kullanmak da D vitamini önünde önemli bir engel teşkil ediyor.
D Vitamini Fazlalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Eğer D vitamini fazlalığından şüpheleniyorsanız, mutlaka kan tahlili yaptırmalı ve tedavisi için doktorunuza başvurmalısınız. Çok ileri boyutlara ulaşmış D vitamini zehirlenmelerinde vücuttaki kanın tamamen yenilenmesi gerekebilir.
Ne Kadar D Vitamini Yeterli Kabul Edilir?
Yapılan bilimsel araştırmalara göre kandaki D vitamini değeri 20 ng/ml civarında ise yeterli kabul edilir. Eğer bu düzey 10 ng/ml altına inmişse kemik ve kaslarda bir takım rahatsızlıklar meydana gelebilir.
Ancak özellikle 40 yaş üstü kimselerde düzenli olarak D vitamini düzeyine baktırmaya gerek yoktur. Kan tahlillerinizde D vitamini düzeyi 20 ng/ml altında çıksa dahi doktora danışmadan D vitamini desteği almak doğru değildir. Eğer bu düzey 10 ng/ml’nin de altındaysa o zaman önlem almak gerekebilir. 30 ng/ml ve üzerinde ise ve eğer D vitamini fazlalığı belirtileri taşıyorsanız, doktorunuz sizin için bir tedavi önerebilir.
Hamilelikte D Vitamini Kullanımı
Doğurganlık çağındaki kadınlar, yeterli gün ışığı alamayacak şekilde giyinme, kapalı ofislerde çalışma veya yaşadıkları şehirlerdeki hava kirliliğinden dolayı yeterli miktarda güneş ışığı alamayabilirler. Bu da, hamilelik dönemlerinde günümüzde %80’e varan oranlarla D vitamini eksikliğine neden olabilir.
Bu sebeplerle, Sağlık Bakanlığı’nın da çalışmaları kapsamında, ülkemizde hamile kadınlara ihtiyaç durumunda D vitamini takviyesi verilmesi önerilmektedir. Genel kanının aksine, doktorlar hamilelikte D vitamini kullanmanın hem anne hem de bebek için hiçbir sakıncası bulunmadığını belirtiyor. Doktor tavsiyesi üzerine, hamileliğin 3. ayından itibaren ve emzirme dönemlerinde annelere D vitamini takviyesi verilmesi desteklenmektedir. Bebeklere de 1 yaşına kadar günlük 3 damla kadar D vitamini desteği verilebilir. Daha sonraki yaşlarındaki D vitamini ihtiyacı güneşlenerek karşılanabilir.
Resim Kaynak :
Pixabay
[/color]
D vitamini Nedir? Eksikliğinde Neler olur? Fazlalığının Zararları Nelerdir? D Vitaminin Faydaları ve Zararları Nelerdir?
Vitamin D nedir?
Vitamin D, vücuttaki fosfat ve kalsiyum dengesinin düzenlenmesine yardımcı olan, bağırsaktaki kalsiyum emilimini destekleyen ve kemik ve dişleri kuvvetlendiren maddeler grubu için kullanılan kolektif bir terimdir. Kaynakları bakımından farklı, fakat yapı ve oluşumları bakımından birbirine benzeyen 2 türlü D vitamini vardır.
Ergokalsiferol (D2 vitamini): Bitkiler içinde bulunan bir ön vitamin olan ergosterin şeklinde alınır; ciltte toplanır.
Kolekalsiferol (D3 vitamini): Vücutta sentezlenir, bu nedenle gerçek bir vitamin değil, bir hormon prekürsörüdür.
Vitamin D’nin genel etkisi, kalsiyum ve fosforun organizmaya alınışını ve organizmada tutulmasını arttırmak, onların kullanılması ile kemik mineralizasyonunu sağlamaktır.
D vitamini bakımından zengin besinler
D vitaminini içeren ana besin kaynakları balık, karaciğer ve yumurta sarısıdır; bu vitamin margarinlere de katılmaktadır. D vitamini, kızılötesi ışığın ciltteki belirli kimyasallara etki etmesi sonucu vücutta sentezlenebilmektedir. Süt D vitamini bakımından zengin değildir ama süt ve süt ürünlerinde de D vitamini bulunur. Anne sütünde D vitamini azdır, bazı hazır mamalar ise D vitamini bakımından zenginleştirilmiştir. Mantar ve mayada da D vitamini vardır.
D vitamini eksikliği neden olur?
Bazı durumlar D vitamini eksikliğine neden olabilir.
Yetersiz beslenenlerde
Prematüre bebeklerde
Yeterli güneş ışığı alamayanlarda
Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, Kistik fibrozis, Whipple gibi hastalıklar veya başka nedenlerden dolayı emilim bozukluğu olanlarda
Karaciğer veya böbrek düzensizlikleri olanlarda
Bazı nedenlerden dolayı bağırsaklarının bir kısmı alınanlarda
Obezite nedeni ile gastrik bypass ameliyatı geçirenlerde
Bazı genetik kusurlar dolayısıyla
Antikonvülzan, fenitoin, kortikosteroid, kolestiramin, orlistat gibi belirli ilaçları uzun süreli kullananlarda D vitamini eksikliği görülebilir.
Ayrıca güneş kremlerinin yanlış kullanımı da D vitamini eksikliğine neden olabilmektedir.
D vitamini eksikliği için risk grupları
0-24 ay arası çocuklar
Adolesanlar
Doğurganlık çağındaki kadınlar
Hamileler, emzikli kadınlar ve yaşlılar D vitamini eksikliği bakımından risk gruplarını içerirler.
D vitamini eksikliğinin neden olduğu sorunlar (D vitamini eksikliğinin komplikasyonları)
D vitamini eksikliğinin bilinen en eski sonucu çocuklarda raşitizme, yetişkinlerdeki uzun süreli eksikliği ise kemik yumuşamasına (osteomaleziye) neden olmasıdır.
D vitamini eksikliği nedeni ile kalsiyum eksikliği (hipokalsemi) gelişir ve bu durum çocuklarda büyüme geriliğine ve hipokalseminin diğer belirtilerinin ortaya çıkmasına sebep olur. D vitamini eksikliği hipofosfatemiye de yol açar.
Vitamin D eksikliği ayrıca sekonder hiperparatiroidizmiyi tetikleyebilir.
D vitamini eksikliği şizofreniyi ve depresyonu tetikleyebilir.
Vitamin D eksikliği sık üst solunum yolu enfeksiyonları ve astım gelişimini tetikleyebilir.
D vitamini eksikliği tip 1 diyabet, tip 2 diyabet, multipl skleroz, romatoid artrit gibi hastalıkların gelişimini tetikleyebilir.
D vitamini eksikliği meme kanseri, prostat kanseri, pankreas kanseri riskini arttırabilir.
Vitamin D eksikliği osteoartrit, osteoporoz riskini arttırabilir.
D Vitamini bulunan besinler
1. Balık yağı
2. Süt ve süt ürünleri
3. Yumurta sarısı
4. Tereyağı
5. yulaf ezmesi
6. Güneş
7. Karaciğer
8. Mantar
9. Kakao
10. Et ve Sebzeler
D Vitamini yararları
1. kas zayıflığına karşı vücudu korur
2. kalp atışının düzenlenmesinde etkilidir
3. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir
4. tiroit fonksiyonları ve normal kan pıhtılaşması için gereklidir
5. Kalsiyum emilimini ve kalsiyumun aktif taşınmasını hızlandırır
6. Depresyondan korur
7. Pankreas bezinden insülin salgılanmasında düzenleyicidir
8. Kaslara güç verir. Eksikliğinde kas güçsüzlüğü ve ağrı olur.
D Vitamini fazlalığı
D vitamini fazlalığı İştahsızlık, bulantı ve kusmaya neden olur. Vücutta fazla deponlanması zehirlenmeye yol açabilir. D vitamini fazlası kemikler için zararlıdır. D vitami fazlalığı bebeklerde zihinsel ve fiziksel geriliğe sebep olur. Böbreklere zarar verir.
D Vitamini ihtiyacı
1. 0-7 Ay: 10 mikrogram
2. 7-12 Ay: 5 mikrogram
3. 1-3 Yaş: 15 mikrogram
4. 4-8 Yaş: 15 mikrogram
5. 9-70 Yaş: 15 mikrogram
6. 70 Yaş Üstü: 20 mikrogram
D Vitaminin Faydaları ve Zararları
D vitaminin sadece faydaları değil zararları da var. Bilinçli şekilde alınması gereken D vitamini, aksi halde daha farklı sorunlara yol açabilir.
Küresel ısınma ve ozon tabakasının delinmesiyle birlikte artık güneşten yeteri kadar yararlanamıyoruz. Elbette iş ve okul hayatının getirileri de bunda çok büyük etken. Çünkü evlere, odalara gittikçe daha da fazla kapanıyoruz. Yaz gelse de, yazlığa gidip oradaki bilgisayarda oyun oynasam diye düşünen çocuklar oldukça fazla.
Yeterli D vitaminine sahip olmak bazı hastalıkların oluşmasını engeller. Bunlar arasında düşme riskinin azalması, kan basıncında azalma, meme ve kolon kanserini önlemek gibi. Güneş en kolay yoldan D vitaminini elde edebileceğimiz kaynaktır. Bu yüzden yeteri kadar güneşe çıkmalıyız.
D vitamini, kana karışarak kasların ve kemiklerin güçlenmesini sağlayan kalsiyumun böbrekten atılmasını azaltır. Böylece vücudun güçlenmesini ve bunun yanında hücre büyümesini, bağışıklık sisteminin görevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesini ve de vücudun iltihaplı hastalıklarla mücadele etmesini sağlar. Fakat çok faydaları olmasına rağmen her besinde fazlaca bulunmaz. Bazı besinlerde doğal olarak bulunur ve bu besinlerin doğal yollardan tüketilmesi tavsiye edilir.
D vitamini çok olan yiyecekler nelerdir?
Yumurta sarısı, karaciğer, balık yağı, yağlı balıklar, tereyağı, kakao, süt ürünleri, ciğer, peynir, bazı mantarlar ve patates D vitamini bakımından zengin gıdalardır.
D vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?
D vitamini eksik olan yetişkinlerde: Sırt, ayak, kalça, kaburga ağrıları ve daha sonraki yaşlarda kemik eğrilikleri ve çarpıklıklar görülebilir. Bu nedenle bol bol güneşe çıkmalı ve D vitamini yönünden zengin besinler alınmalıdır. Tabii ki bir uzmanın da bu yiyecekleri ne kadar bol almamız konusunda fikri önemlidir.
Diğer D vitamini eksikliği belirtileri ise : kaslarda kramplar. Adele ve kemik zayıflığından dolayı kişi merdiven inip çıkmakta, uzun yürüyüşler yapmakta zorlanır. Aşırı yorgunluk hisseder ve kemiklerde kırılmalar meydana gelir. Yaşlılarda denge kaybına, hafıza kaybına neden olabilir ve hastalık kapma riskini arttırır.
D vitamininin zararları nelerdir?
D vitaminin fazla olduğu durumlarda aşırı kilo kaybı, kusma, ishal, iştahsızlık, kabızlık, huzursuzluk, ağız kuruluğu, çarpıntı, böbrek taşı, çok idrara çıkma, böbrek koliği ve kalp krizi riski görülebilir. Eğer D vitamini açısından zengin olan yiyecekleri çok fazla tükettiğinizi düşünüyorsanız, azaltmanız tavsiye edilir. Böyle bir durum yok ise fakat bu belirtiler sizde var ise, mutlaka bir doktora başvurmanız ve durumu kontrol altına almanız gerekir.
D vitamini eksikliği neden olur? D vitamini eksikliği belirtileri
D vitamini pek bilinmese de kemik sağlığından ruh sağlığına kadar birçok durumu dengede tutan hayati bir vitamindir. D vitamini her koşulda dışarıdan alınmaya muhtaçtır. Bu handikabın sebebi ise vücudun D vitaminini kendi kendine üretememesidir. Peki D vitamini eksikliği nasıl anlaşılır?
Eksikliğinin ciddi boyutlara varan hastalıklara yol açtığı D vitamini vücudun ihtiyacı olan ancak bu ihtiyacın dışarıdan sağlanmasının mümkün olduğu bir vitamindir. D vitamini eksikliği, yiyeceklerden sağlandığı gibi büyük ölçüde de (yaklaşık %95) güneşten sağlanır. D vitamini eksikliği hayati durumlara neden olabilmektedir. Vücuttaki kalp ve kas sistemini düzenlemekle görevlidir. Peki, pek çok kişide eksikliği görülen D vitamini takviyesi nasıl yapılır? D vitamini eksiliği neden olur? D vitamini eksikliğinin belirtileri nasıl anlaşılır?
Canan Karatay, "20 bin hastamın yüzde 99 ’unda D vitamini düşüklüğü var."
D vitamini eksikliğinin yol açabileceği problemlere işaret eden Karatay, D vitamini eksikliği için yapılabilecekleri sıraladı ve özellikle önem verilmesi gerektiğine dikkat çekti;
"Türk insanlarının çoğunda D vitamini problemi var. 20 bin hastamın yüzde 99'unda D vitamini düşüklüğü var. Bunun birçok sebebi var. Güneşten uzak durmak, hava kirliliği, hayvansal yağlardan, sakatatlardan uzak durmaktan oluyor. Yıllarca bizlere 'Hayvansal yağlar, sakatatlar hastalık sebebi, kalp krizi sebebi' dediler. Güneşten uzak durmak depresyona yol açar. Hayvansal yağ, sakatat, ev turşusu tüketin, dışarı çıkıp yürüyün."
"Kışın psikolojik olarak vücut hastalanıyor. Bunun sebebi güneşsizlik. İçeriye kapanmamak lazım. Dışarı çıkın. Kar yağsa da, kış olsa da dolu yağsa da buz tutsa da çıkıp dışarıda yürüyün. Deniz kenarında yürüyün, ormanlarda yürüyün. O zaman depresyondan da kurtulursunuz. Karanlık olduğu için, güneş olmadığı için bu sıkıntılar oluyor. Özellikle kuzey ülkelerinde depresyon çok fazla olur."
Sırt ağrısına dikkat! Kansere de neden olabiliyor...
Düşük seviyedeki D vitamini sadece kemik erimesi riskini 300 kat artırmakla kalmıyor, aynı zamanda açıklanamayan kemik ağrılarına da neden oluyor. Sırt ağrısı çekenlerin yüzde 80'inde D vitamini eksikliği gözlemleniyor. D vitamini eksikliği kemik problemleri ve kalp hastalıklarının yanı sıra, kolon ve prostat kanseri gibi hastalıklara da neden olabiliyor. Cancer dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre D vitamini eksikliği, her yıl 23 bin yeni kanser vakasına yol açabilecek potansiyele sahip ciddi bir sorun olarak tanımlanıyor..
D vitamini ne işe yarar?
D vitamini bağırsaktaki kalsiyum emilimini arttırmak, kemik mineralizasyonunu, kalsiyum fosfor dengesini, kas sinir sistemi fonksiyonlarını, kas gücünü ve kalp atışlarını düzenlemek ile görevlidir.
Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre, D vitamini kalbin pompalama gücüne ve kalp hücresinin yapısına etkisiyle kalp rahatsızlıklarını önleyici bir özelliğe sahiptir. D vitamini eksikliği; kalp hastalıklarının beraberinde getirdiği yüksek tansiyon, obezite, şeker hastalığı gibi rahatsızlıklar üzerinde oldukça etkindir. Böylece D vitamini eksikliği olanların bu hastalıklara yakalanma riski 2 katına çıkmış oluyor.
D vitamini aynı zamanda enfeksiyonel hastalıklar üzerinde büyük ölçüde etkilidir. Eksikliği halinde grip, enfeksiyon mücadelesi, multiple skleroz, bağırsak iltihabı, kanser ve pankreas insülin salınımı düzenlemesi tiroid faaliyetlerini düzenleme ve kanın pıhtılaşmasını sağlama vs. durumlarında hem düzenleyici hem de koruyucu durumdadır.
Kalsiyum emilimini sağlayan D vitamini kemik sağlığı için çok önemli bir rol oynar. Kemiklerin gücü ve sağlığı için D vitamini eksikliğinin hemen tespit ve tedavisi şarttır. Kandaki kalsiyum ve fosforun normal sınırlarda kalmasını sağlayarak kemik erimesini(osteoprozu)önler. Kemikleri ve dişleri güçlendirir. Çocuklarda D Vitamini ihtiyacı bu yüzden fazladır.
Kaslara güç veren D vitamininin eksikliği durumunda devamlı yorgunluk ve ağrı olur. Bu durumda D vitamine baktırmak ve takviyeye başlamak gerekir.
D vitamini eksikliği kadınlarda daha çok görülür!
Uzm.Dr.Filiz Gündüzer Müftüoğulları’nın açıklamasına göre, "D vitamini eksikliği özellikle doğum ve emzirme dönemlerinden dolayı kadınlarda daha sık görülür ve kendini doğum sonrası yaygın ağrılarla belli eder.30 yaşına kadar olan insanların %30unda D Vitamin eksikliği vardır. Yine yaşlılıkta ve güneş görmeyen kişilerde eksiklik daha fazla saptanır. Şişmanlarda D Vitamini eksikliği saptanması sebebi ise D Vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan yağda birikir ve vücut kullanamadığı için eksiklik meydana gelir."
D vitamini eksikliği neden olur?
D vitamini eksikliğinin en önemli nedeni, vücudun güneşten alınan UVB ışınlarına yeterince temas etmemesidir. Vücut güneşten aldığı D vitaminini başka hiçbir yolla ve besinle alamaz. Bunun nedeni D vitamini içeren besinlerde vitamin oranının az ve yeterli olmamasıdır.
Bazen güneş ışınlarının emilimi konusunda vücutsal bir problem de olabilir. Vücudun güneş ışınlarıyla D vitamini üretme kapasitesinin azaldığı ilerlemiş yaş, gıdalarla birlikte alınan yağın sindirilmesini engelleyen sindirim rahatsızlıkları, koyu ten rengi, kolesterol, epilepsi ilaçları başta olmak üzere bazı ilaçlar güneşle temas edilse dahi vücudun vitamini almasına engel olur.
Yaşlılık veya böbrek rahatsızlıkları D vitamini eksikliği riskini artırır. Bağırsaklarımızdan yeterince D vitamini emilemez. Çölyak hastalığı, kistik fibrozis ve crohn hastalığı da D vitamini emilimini etkiler.
Kilo da D vitamini eksikliğini artırır. Şöyle ki, yağ hücreleri dolaşımdaki D vitaminini dolaşımdan alır böylece vücut kitle indeksi 30 ve üzeri olanlarda D vitamini eksikliği sıktır.
D vitamini eksikliğinin bir diğer nedeni ise vejetaryen beslenmedir. D vitaminin yoğun olarak bulunduğu besinler; balık, ciğer, yumurta gibi hayvansal ürünlerin tüketilmemesi bu durumu daha çok tetikler.
D vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?
Uzun süreli ve zaman yayılan bu belirtiler gözden kaçacak şekilde olağan gelebilir. Ancak hayatı olumsuz şekilde etkileyeceğinden farkına varmak ve tetkikleri yaptırmak gerekmektedir. Bu belirtilerden bazıları aşağıdaki gibidir;
-Depresyon
-Kemik Ağrıları (vücut genelinde)
-Kas zayıflığı
-Başın fazla terlemesi
-Kaslarda oluşan kramplar
-Halsizlik
-Eklem bölgelerinde ağrı
-Kilo alma problemi
-Yüksek tansiyon
-Başata ağrı
-Soğuk algınlığı
-Kabızlık
-İshal
-Mesane sorunları
Kulağa komik gelebilir ancak D vitamini eksikliği depresyona yol açar. Nedensiz yere mutsuz ve hüzünlü hissetme durumu D vitamini eksikliğinin başlıca belirtilerindendir. Şöyle ki, beyinde üretilen ve ruh halinin düzenlenmesinde kullanılan serotonin hormonu D vitamini eksikliğine bağlı olarak düşer.
D vitaminin en önemli belirtilerinden biri de kemik ağrılarıdır. Özellikle güneşten mahrum kaldığımız kış aylarında bu ağrılar daha da artar. Halsizlik ve vücut genelinde olan bu ağrıların dikkate alınmaması durumunda yetişkinlerde “osteomalazi” adı verilen kemik yumuşaması, çocuklarda ise “raşitizm” görülebilir.
D vitamini eksikliği nasıl ölçülür?
D vitamini eksikliğinin ölçümü için, yukarda belirtilen durumların hissedilmesiyle doktora başvurulması gerekir. Yapılacak olan kan testinde D vitamini (25 (OH) vitamin D3) düzeyinin ölçülebilir.
D vitamini takviye ve tedavisi nasıl yapılır?
D vitamini doktorlar tarafından reçete edilen D3 vitamini takviyesi ile alınır. D3 vitamini ise yemeklerle beraber tüketildiği takdirde vücut tarafından emilimi ve yararı artar. Doktorların da yönlendirmesiyle D vitamin serum, damla vs.leri böyle tüketilir.
Günlük olarak alınması gereken D vitamini miktarı yaşa bağlı olarak değişmektedir. Bunun için yaş ilerledikçe oluşan ihtiyaç doğrultusunda testlere dikkat etmek gerekmektedir.
Özellikle D vitamini takviyesine ihtiyaç duyan ve sık sık kontrollerini yaptırması gerekenler;
- 50 yaş üzeri kişiler,
- Sürekli kemik ve kas ağrısı şikâyeti olanlar,
- Güneş görmeyenler(ofis çalışanları gibi),
- Bağırsaklardan yağ emilimi bozuk hastalar,
- Karaciğer hastalığı olanlar,
- Mide ameliyatı olanlar,
- Osteoporozlu hastalar ( kemik erimesi olanlar)
D vitamini yiyeceklerden alınabilir mi?
En büyük kaynağı güneş olan D vitaminini içeren bazı besinler vardır ancak günlük tüketimi ne kadar olursa olsun eksikliği giderecek boyuta ulaşamaz. Güneşle olan 10-15 dakikalık temas yetecekken bu yiyeceklerin ancak sürekli tüketilmesi onların D vitamini eksikliğini karşılamasını sağlar.
Güneşe çıkmak ve D vitamini eksikliğini gidermek için en uygun vakit ise saat 10.00 ve 15.00 arası yani öğle saatleridir. Ancak bu saatler aynı zamanda cilt kanseri için de en riskli saatlerdir. Bu nedenle her gün 10-15 dakika güneş koruyucu krem olmaksızın diz ve dirseklerden aşağıyı güneşlendirmek yeterlidir
Somon, sardalya, orkinos, balık yağı ve D vitamini katkılı süt, yumurta, tereyağı, karaciğer, mantar, kakao ve tahıl gevrekleri bazı D vitamini kaynaklarındandır.
D vitamini fazlalığının zararları nelerdir, D vitamini fazlalığının belirtileri nelerdir, D Vitamin ile ilgili bilgiler
Vitaminler, vücudumuzun sağlıklı işleyişini sürdürebilmesi için gerekli olan maddelerdir. Çeşitli hastalıklara karşı vücudumuzu koruyan vitaminlerin bazıları vücutta depolandığı için, fazla tüketimi halinde yarardan çok zarara neden olur.
D vitamini vücudumuz için birçok fayda sağlar, ancak yağda eriyen bir vitamin olduğu için fazlası vücutta depolanır ve devamı halinde ölüme kadar giden durumlara neden olabilir.
Vücudun D vitamini ihtiyacı %90 oranında güneş ışınlarından karşılanır. Gıdalardan D vitamini alımı %10 oranındadır. Çünkü gıdalardan D vitamini almak için çok fazla miktarda tüketmek gerekir. Ultraviyole ışınları sayesinde ciltte sentezlenen D vitamini karaciğer ve böbreklerde de işlemden geçirilir ve vücudun kullanımına hazır hale gelir. Fazlası da vücutta depolanır. D vitamini insan vücudunda 5-6 aya kadar depolanabildiği için gerçekten ihtiyaç olmadığında D vitamini takviyesi almak tehlikelidir.
D Vitaminin Faydaları Nelerdir?
Kalsiyum ve fosforun vücutta emilimini sağlar.
Kolesterolü düşürür.
Dişleri ve kemikleri güçlendirir.
Metabolizmayı hızlandırır.
Çocuklarda büyüme hormonunun salgılanmasında rol oynar.
Böbrek hastalıklarında etkilidir.
Raşitizmi önler.
Gece kramplarını önler.
Birçok kanser türüne karşı koruyucudur.
Depresyon tedavisinde de etkili olabileceği bazı klinik çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Ancak tüm bu faydalarına rağmen D vitaminini bilinçsizce, doktor tavsiyesi olmadan kullanmak çok tehlikeli sonuçlara yol açabilir.
D Vitamini Fazlalığının Belirtileri Nelerdir?
Ağız kuruluğu
Ciltte kuruma ve kaşıntı
Mide bulantısı ve kusma
Bulanık idrar
Baş dönmesi ve sersemlik hissi
Kabızlık
Çok susama
Baş ağrısı
Kemiklerde ağrı
İştah kaybı
Cinsel isteğin kaybolması
Göz kızarıklığı
Kalp atışlarında hızlanma
Eğer yukarıdaki belirtileri taşıyorsanız ve son birkaç içinde fazla D vitamini tükettiğinizi düşünüyorsanız mutlaka kan tahlili için doktorunuza başvurun.
D Vitamini Nelerde Bulunur?
En önemli D vitamini kaynağı, hiç şüphesiz güneş ışınlarıdır. Bunun yanında balık (özellikle somon, ton balığı, ve uskumru), karaciğer, mantar, süt, yulaf ve yumurta tüketimi de karaciğerde D vitamini üretilmesini sağladığı için önemli gıdalardır. Bunun dışında gıdalardan D vitamini almak mümkün değildir.
Eğer her gün 15 dakika güneş ışığına maruz kalamıyorsanız
Vejetaryenseniz,
Çok fazla alkol tüketiyorsanız,
İleri yaşa sahipseniz veya menopoz dönemindeyseniz,
dışarıdan D vitamini takviyesi almanız gerekebilir. Ancak öncesinde mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
D Vitamini Fazlalığı Hangi Hastalıklara Yol Açar?
D vitamini fazlalığı eğer tedavi edilmezse, yukarıdaki belirtilerle birlikte ciddi bazı hastalıklara yol açabilir.
Böbrek yetmezliği
Kalp yetmezliği
Damar hastalıkları
Karaciğer rahatsızlıkları
Mide hastalıkları
Uyku problemleri
Hem zihinsel hem de fiziksel gelişimde duraklama
Bebeklerde D Vitamini Fazlalığı
Anne sütünde D vitamini bulunmadığı için, anneler genellikle çevrenin de etkisiyle çocuklarına ek D vitamini aldırma yoluna giderler. D vitamini takviyesi alındığında erken diş çıkarma, daha çabuk yürüyebilme gibi durumlar mümkün değildir. Eğer D vitamini takviyesinin dozu doğru ayarlanamazsa, bebeklerde de çok ciddi problemlere yol açabilir. Bu nedenle D vitamini takviyesi kesinlikle reçeteyle ve doktor tavsiyesi üzerine alınmalıdır.
Yeterli Miktarda D Vitamini İçin Ne Kadar Güneşlenmek Gerekir?
İnsan vücudundaki D vitaminin kaynağı %90 oranında güneştir. Bu nedenle güneşlenmek D vitamini alımı açısından büyük önem teşkil eder. Ancak güneş ışınlarının zararları söz konusu olduğunda, yeterli miktarda güneşlenmek D vitamini açısından faydalıyken, aynı zamanda vücudunuza zarar da verebilir. Bu nedenle güneşlenme süresine ve şekline mutlaka dikkat etmek gerekiyor.
Güneş ışınlarından D vitamini almak aslında sanıldığı kadar kolay değil. Yani sadece gün ışığında kalmanız veya yüzünüzü, kollarınızı kısa süreyle güneşe tutmanız D vitamini ihtiyacınızı karşılamakta çok da yeterli olmayabiliyor. Aynı şekilde evinizde, kapalı mekanlarda pencerelerin ardından güneşlenmek de D vitamini alımını sağlamıyor çünkü cam, ultraviyole ışınlarını filtreliyor.
Güneş ışınlarının dik geldiği 11:00-16:00 arasında güneşe çıkmanın zararlı olduğu biliniyor. Ancak maalesef 16:00’dan sonraki güneş ışınları size zarar vermediği gibi, D vitamini almanıza da yardımcı olmuyor. Aynı şekilde güneş kremi kullanmak da D vitamini önünde önemli bir engel teşkil ediyor.
D Vitamini Fazlalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Eğer D vitamini fazlalığından şüpheleniyorsanız, mutlaka kan tahlili yaptırmalı ve tedavisi için doktorunuza başvurmalısınız. Çok ileri boyutlara ulaşmış D vitamini zehirlenmelerinde vücuttaki kanın tamamen yenilenmesi gerekebilir.
Ne Kadar D Vitamini Yeterli Kabul Edilir?
Yapılan bilimsel araştırmalara göre kandaki D vitamini değeri 20 ng/ml civarında ise yeterli kabul edilir. Eğer bu düzey 10 ng/ml altına inmişse kemik ve kaslarda bir takım rahatsızlıklar meydana gelebilir.
Ancak özellikle 40 yaş üstü kimselerde düzenli olarak D vitamini düzeyine baktırmaya gerek yoktur. Kan tahlillerinizde D vitamini düzeyi 20 ng/ml altında çıksa dahi doktora danışmadan D vitamini desteği almak doğru değildir. Eğer bu düzey 10 ng/ml’nin de altındaysa o zaman önlem almak gerekebilir. 30 ng/ml ve üzerinde ise ve eğer D vitamini fazlalığı belirtileri taşıyorsanız, doktorunuz sizin için bir tedavi önerebilir.
Hamilelikte D Vitamini Kullanımı
Doğurganlık çağındaki kadınlar, yeterli gün ışığı alamayacak şekilde giyinme, kapalı ofislerde çalışma veya yaşadıkları şehirlerdeki hava kirliliğinden dolayı yeterli miktarda güneş ışığı alamayabilirler. Bu da, hamilelik dönemlerinde günümüzde %80’e varan oranlarla D vitamini eksikliğine neden olabilir.
Bu sebeplerle, Sağlık Bakanlığı’nın da çalışmaları kapsamında, ülkemizde hamile kadınlara ihtiyaç durumunda D vitamini takviyesi verilmesi önerilmektedir. Genel kanının aksine, doktorlar hamilelikte D vitamini kullanmanın hem anne hem de bebek için hiçbir sakıncası bulunmadığını belirtiyor. Doktor tavsiyesi üzerine, hamileliğin 3. ayından itibaren ve emzirme dönemlerinde annelere D vitamini takviyesi verilmesi desteklenmektedir. Bebeklere de 1 yaşına kadar günlük 3 damla kadar D vitamini desteği verilebilir. Daha sonraki yaşlarındaki D vitamini ihtiyacı güneşlenerek karşılanabilir.
Resim Kaynak :
Pixabay
[/color]