07-24-2022, 09:35 AM
Duy Nedir? En Çok Kullanılan Duy Tipleri E14 ve E27 Duy Arasındaki Fark Nedir?
Duy Nedir?
Duy nedir? Sorusuna cevaplar arayalım. Duy, en kısa yoldan bir lambanın takıldığı yerdir. Lambanın elektrik bağlantısını yapan duy aynı zamanda mekanik olarak sabitleme görevini de üstlenir. Ampul yuvası olan duylar arızalandığında yenisi ile değiştirilebilir. Ayrıca duyun bağlı olduğu kablonun kısaltılıp uzatılmasıyla yükseklik ayarı da yapılabilir.
En Çok Kullanılan Duy Tipleri
Lambaların enerji bağlantısını sağlayan duy, ev, iş yeri, alışveriş merkezi, kamu binası gibi tüm yaşam alanlarında kullanılır. İstenildiğinde kolayca bulunabilmesi veya alternatif üreticiler arasında seçim imkânı olması açısından standart hale getirilen duy tipleri standart lamba veya ampul üretimine de olanak tanır.
Ampulün icadını yapan Edison’un ilk harfi ile gösterilen duy tipi, iki rakamla da çeşitlendirilir. Bu iki rakam temelde duyun milimetre cinsinden çap ölçüsünü verir. Örneğin E27 tipi duy 27 mm çapa sahipken piyasada ince duy olarak satılan E14 tipi duy 14 mm çap ile üretilir. Her iki duy tipi de duy nedir? sorusuna “Edison Vidası” cevabını verir.
E27 en çok kullanılan duy tipi olarak bilinir. Vidalı tipte tasarlanan duy, ampulün kolayca takılabilmesini sağlar. Daha ince bir yapıyla üretilen E14 tipi duy ise daha çok dekoratif amaçla kullanılan mum ampuller veya tasarruflu küçük ampuller için tercih edilir.
Duy Arıza Yapar mı?
Genelde arıza yapması beklenmeyen duylar mekanik bir bağlantı elemanıdır. Duylar uzun süre yüksek sıcaklık altında kaldığında yapısı bozulabilir ya da ampul takıp çıkarma işlemi esnasında zorlandığında zarar görebilir. Bunların dışında dış ortamda nem alan duyların iletken kısımlarında korozyon olabilir. Bundan dolayı açık mekânlarda kullanılan duyların suya, toza ve neme karşı yalıtılması gerekir.
Piyasada yaygın şekilde satılan duyların çoğu plastik malzemeden imal edilmiştir. Fırın ya da sauna gibi yüksek sıcaklık olan yerler için seramik duylar üretilmiştir.
Duy Özellikleri Nelerdir?
Çeşitli türlerde üretilen duylar, iletken temas alanı, kesiti veya çapına göre farklı elektriksel dayanıma sahiptir. Örneğin;
E5 ve E10 tipi duylar 24 Volt
E14, E17 ve E27 tipi duylar 220 Volt
Duy Alırken Nelere Dikkat Edilir?
Öncelikle kullanılacak ampulle uyumlu olması açısından duy tipinin doğru belirlenmesi gerekir. Örneğin normal bir ampul E14 duya takılamaz. Bu ampul için normal duy yani E27 duy satın alınmalıdır. Piyasa E27’yi E14’e dönüştüren adaptörler de mevcuttur.
Bir tasarım için duy seçimi yapılacaksa farklı renk ve görünümlerde üretilen dekoratif duylar tercih edilmelidir. Yüksek güce sahip üst düzey bir ampul kullanılacaksa duyun maksimum kaç Watt güce dayanabileceği öğrenilmelidir.
E27 ve E14 Duy Arasındaki Fark Nedir?
Evinizde kullandığınız enkandesan, halojen ya da kompakt floresan lambaları LED ampuller ile değiştirmek istediğinizde veya yeni bir ampul almak istediğinizde E27 ve E14 gibi kavramlarla karşılaşırsınız. E ile başlayan bu kod ampulün duy tipini belirtir. E27 ve E14 evlerde yaygın olarak kullanılan duy çeşitleridir. Peki hangisini tercih etmeniz gerekir?
LED ampuller, düşük güç tüketimi ile yüksek ışığı bir araya getiren enerji verimli aydınlatma aygıtlarıdır. LED ampuller, halojen ve akkor flamanlı ampullere göre 15-20 kat daha uzun ömre sahiptir. Ampul seçimi yaparken dikkat edilmesi gereken ilk şey duy tipidir. Duy tipini öğrenmek için avizeyi veya söktüğünüz eski ampulü kontrol edebilirsiniz.
E14, 14 mm genişlikte ince vidalı duy çeşididir. E27 ise 27 mm genişliğinde kalın vidalı duy çeşididir. Duy genişliğini ölçerek hangi tipte ampule ihtiyacınız olduğunu öğrenebilirsiniz.
Duyu ölçmek için daha pratik bir yol arıyorsanız parmaklarınızı kullanabilirsiniz. Yetişkin bir erkeğin işaret parmağı 15 mm genişliğindedir. İşaret parmağı ile orta parmak birleştirildiğinde ise yaklaşık 30 mm genişliğe ulaşılır. İşaret parmağınızı söktüğünüz ampulün duy kısmına yani vidalı yerine koyun eğer parmağınız duyu kapatıyorsa E14, iki parmak kapatmak için ancak yeterli oluyorsa E27 duya sahiptir.
Diğer bir ölçüm yöntemi de madeni paraları kullanmaktır. 1 lira tam olarak 26,15 mm çapa sahiptir. Bu ölçü E27 duy çeşidinin çapına oldukça yakındır. 5 kuruş ise 17,5 mm çaptadır. Bu da E14 duyun 14 mm genişliğine oldukça yakındır.
E10, E11, E12, E17, E26, E39 ve E40 gibi farklı ölçülerde duylar olsa da evlerde en sık kullanılan duy tipleri E27 ve E14‘tür. Duy çeşidini belirlemede kesin sonuç için duyu ölçmeniz gereklidir.
Eğer avizenizde E14 duy varsa E14 ampul almanız gerekir. Avizenizde E27 duy bulunuyorsa E27 ampul tercih etmelisiniz. E14’ten E27’ye veya E27’den E14’e dönüştürücüler olsa da kaba görünümleri sebebiyle tercih edilmemektedir.
GU10 Halojen Ampuller Nedir?
Çoğu halojen ampul, standart vidalı Edison tabanlarına uyacak şekilde tasarlanmıştır, GU10 halojen ampuller, GU10 tabanlarına uyacak şekilde tasarlanmıştır. GU10 ampul tabanı, bir ampulü güvenli tutmada çok etkili olan iki uçlu, çevir ve kilitle sistemi kullanır. GU10 halojen ampuller gibi halojen ampuller, klasik akkor ampullere benzer şekilde çalışır, ancak ortalama halojen ampul, ortalama akkor ampulden daha verimlidir.
Halojen ampuller, tungsten yapılmış ince bir filament özelliği. Halojen ampullerde tungsten filamanından elektrik akışı görünür ışık sağlar. Tungsten, halojen ampul filamentleri için tercih edilen metaldir, çünkü diğer metallerden daha yüksek bir erime noktası sunar. GU10 halojen ampul filamanları 4.622 derece Fahrenheit'i (2.550 derece Santigrat) aşan sıcaklıklara ulaşabilir; Tungsten erime noktası 6,170 derece Fahrenhayt'tır (3,410 santigrat derece).
Tungsten çok dayanıklı bir malzeme olmasına rağmen, yaşlanmaya ve aşınmaya karşı bağışıklık kazanmaz, bu nedenle GU10 halojen ampullerdeki tungsten filamentleri zamanla buharlaşır. Tüm halojen ampuller, iyot ve bir halojen izleri gibi dolgu gazları kullanır. Tungsten partikülleri bir halojen ampul içindeki bir filamentin yüzeyinden buharlaştıkça, halojen dolum gazları ile reaksiyona girerler ve filamentin yüzeyine tekrar tekrar tepkimeye girerler. Halojen ampuller içindeki bu reaksiyona "halojen döngüsü" denir. Halojen ampulün iç sıcaklıkları, halojen döngüsünün etkili olması için 482 derece Fahrenheit'e (250 derece Santigrat) ulaşmalıdır.
GU10 halojen ampullerde kullanılan halojen teknolojisi, akkor teknolojiye göre verimlilikte iyileşme sağlamıştır. Dolgu gazları, halojen ampulleri akkor ampullerden daha verimli ve daha uzun ömürlü kılar. Işık emisyonları halojen ampullerden daha parlaktır çünkü dolum gazları filamentlerin yüksek sıcaklıklarda yanmasına izin verir. 21. yüzyılın başlarında kullanılan ortalama akkor ampuller yaklaşık 1.000 saat sürdü, ancak GU10 halojen ampuller, vatiyeye bağlı olarak 5.000 saatten fazla dayanacak şekilde tasarlandı. Halojen ampuller, watt başına 10-20 lümen arasında değişen lümen çıkışları üretebilir.
GU10 halojen ampuller birçok aydınlatma uygulaması için idealdir. Temel olarak, bir GU10 tabanının bulunduğu her yerde kullanılabilir. Tüketiciler GU10 halojen ampulleri alan ve geleneksel Edison vida tabanlarına takılabilen adaptörlere bile erişebiliyor.