08-02-2019, 06:58 PM
Atatürk'ten yadigar Savarona Yatı
SAVARONA YATI
İsmini Hint okyanusundaki bir deniz kuşundan alan Savarona yatı, Golden Gate ve
Brooklyn köprülerini imal ederek servet sahibi olmuş olan John Roebling isimli
mühendisin torunu, Richard M. Cadwallader’in dul eşi Bayan Emily Roebling
Cadwallader tarafından Almanya’nın Hamburg şehrinde, Blohm und Woss tersanesine
Gibbs ve Cox dizaynı olarak sipariş edilmiştir. Yapımına 29 Temmuz 1930 tarihinde
başlanan yat 28 Mart 1931 tarihinde denize indirilmiştir. Yat 4.000.000 USD‘a
imal edilmiştir.
Yat, döneminin en büyük özel yatı olup, içi antika meraklısı sahibinin isteği
doğrultusunda dünya’nın dört bir yanından getirilmiş özel ve tarihi eşyalarla
zenginleştirilmiştir.
Savarona denize indikten sonra Atlantik’te, Akdeniz’de ve Kuzey Afrika sularında
dolaştı. Yatını çok seven Bayan Cadwallader, Amerikan hükümetince ülke dışında
imal edilmiş teknelerden istenen tescil ile teknenin bedeli kadar gümrük
vergilerinin yüksekliği nedeniyle yatını Amerika’ya götürememişti. Bu sebeple
yatını kullanamayan sahibesi onu satmaya karar verdi.
Ulu Önder Atatürk döneminde uzun bir süre ‘Cumhurbaşkanlığı Yatı’ olarak Ertuğrul
Yatı kullanılmıştı. Atatürk, denize olan büyük sevgisi nedeniyle İstanbul’da
bulunduğu yaz aylarında özellikle Moda Koyu’nda yapılan yelken ve kürek
yarışlarını Acar Motoru ve Ertuğrul Yatı’ndan izlemekten de büyük bir zevk
alırdı.
Atatürk; İran Şahı Rıza Pehlevi, İngiliz Kralı VIII. Edward ve Ürdün Kralı
Abdullah’ı da Ertuğrul Yatında ağırlamıştır. 1938 yılında Kral VII. Edward
İstanbul’u ziyaret ettiğinde bacadan dökülen kurum Majestelerinin beyaz
pazenlerini kirletince, Atatürk Ertuğrul’un hurdaya gönderilmesine karar vererek
yeni bir cumhurbaşkanlığı yatı araştırılması için emir vermiştir.
Başbakan Celal Bayar’ın girişimleri ile Bayan Cadwallader görüşmeler sonunda,
takdir edip hayranı olduğu Atatürk’ün kullanabilmesi için gemiyi imalat değerinin
çok altında ucuz bir fiyatla Türk hükümetine satmıştır.
Ancak Alman tekniğinin bir harikası olan Savarona’yı elinden kaçırmak istemeyen
Almanya, Krupp firmasının desteği ile Savarona Yatı’na haciz koyar. Fakat daha
sonra, Atatürk’e karşı büyük sempatisi olan Amerika’nın o zamanki başkanı
Roosvelt, Savarona Yatı’nın üzerindeki Almanya’nın koymuş olduğu hacizin en kısa
zamanda kaldırılarak, Türkiye’ye satılmasını; aksi halde o sıralarda, New York
Limanı’nda bulunan ünlü Alman transatlantiğinin haczedileceğini Hitler’e
bildirir. Sonunda Almanya haczi kaldırarak, Savarona’nın Hamburg Limanı’ndan
çıkmasına izin verir. Bundan sonra Amerikan bandırası ile İngiltere’nin
Sauthampton Limanı’na getirilen Savarona’ya, 24 Mart 1938 tarihinde Türk Bayrağı
çekilerek, satın almak için gelen heyet üyelerine (Londra Büyükelçimiz Fethi
Okyar, Cumhurbaşkanlığı Başkatibi Hasan Rıza Soyak, Hava Müsteşarı Sadullah
Güney, İş Bankası Genel Müdürü Muammer Eriş, Etibank Genel Müdürü İlhami Nafiz
Pamir) teslim edilir.
12.04.1938 tarihinde her türlü hazırlığını yapmak üzere İngiltere’nin Southampton
limanından tekrar Almanya’nın Hamburg Limanı’na gelen Savarona Yatı, bazı
döşemeleri yenilendikten sonra 22.05.1938 tarihinde Gemi Süvarisi Sait Özege ve
45 kişilik personeli ile İstanbul’a hareket etti. Atatürk’ün ölümcül hasta olduğu
sırada 01 Haziran 1938 Çarşamba günü saat 6.30′da Florya önlerinde demirleyen
Savarona, aynı gün saat 12.30′da hareket ederek 13.45′de Dolmabahçe Sarayı’nın
önünde demirlemiştir. Atatürk aynı gün saat 15.30′da yanında Hasan Rıza Soyak,
Salih Bozok, Kılıç Ali ve Yaver Celal olduğu halde, Acar motoru ile Savarona
Yatı’na gelmiştir.
Atatürk evvelce planları görmüş ve yatı çok beğenmişti. Son zamanlarda giderek
artan rahatsızlığı nedeniyle pek sevdiği bu yatta çoğu zamanını yatakta geçirdi.
Bir gün şöyle dedi:
– Bir çocuk oyuncağını bekler gibi bu yatı beklemiştim. Mezarım mı olacak bu
tekne benim?
Atatürk’ün Savarona’da geçirdiği altı hafta boyunca, kabine toplantıları
düzenlendi, Romanya Kralı Carol da dahil olmak üzere önemli konuklar, devlet
başkanları ağırlandı. Atatürk’ü ölüm yatağına Savanora’daki kamarasından bir
koltuk içinde ancak götürebildiler. Yat Dolmabahçe Sarayı önünde boynunu bükerek
Atatürk’ü boşuna bekledi. Atatürk, 10 Kasım 1938’de Dolmabahçe sarayında öldü.
Yat Cumhurbaşkanı İsmet İnönü döneminde de Cumhurbaşkanlığı yatı olarak korundu.
Kanlıca koyunda uzun süre hareketsiz yatan Savarona yatının 1951 yılında
donanmaya devredilerek, okul gemisi olarak kullanılmasına karar verildi. Gemi
kısa bir süre İstinye’de havuza alındı, daha sonra da Haliç’te havuza alınarak,
gerekli bakımı, tamir ve tadilatı yapıldı. Bu arada baş ve kıç kısmına ikişer
adet top yerleştirildi. Gemi, bir müddet Haliç’te, Kasımpaşa’daki tarihi
divanhane binasının önünde demirli kaldı. 2 Temmuz 1951 tarihinde Savarona yatı
Deniz Kuvvetleri Komutanına devredilerek okul gemisi olarak kullanılmaya
başlandı.
70 gün süren ilk inceleme ve tatbikat gezisini, 65 öğrenciyle 1 Ekim 1951-8
Aralık 1951 tarihleri arasında, Hindistan’ın Bombay şehrine yaptı.
Savarona da, uzun süre Atatürk’ün kullanmış olduğu özel daire eşyalarıyla
birlikte müze olarak muhafaza edildi.
Savarona yatı, Heybeli ada açıklarında 3 ekim 1979 sabahı çıkan yangın sonucu
ağır bir şekilde hasar gördü. Gölcük tersanesinde 6 ay içinde onarılan gemi, bir
müddet daha okul gemisi olarak hizmete devam ettikten sonra kadro dışı bırakıldı.
Savarona okul gemisinin yangından kurtarılabilen bir kısım eşyası 1986 yılında,
teşhiredilmek üzere İstanbul Deniz Müzesi’ne devredildi. Atatürk’ün Savarona
yatında kalmış olduğu 54 gün süresince kullandığı karyola, komodin ve komple
yatak takımları da Deniz Müzesinde, müzenin Atatürk salonunda teşhir
edilmektedir.
1989 yılında Savarona’yı hurdaya çıkarma kararı alındı; ancak Kahraman Sadıkoğlu
son dakika kararıyla yatı 49 yıllığına kiraladı ve Savarona’yı önceki görkeminden
daha iyi bir hale kavuşturmak için çok çaba isteyen yeniden döşeme işine başladı.
İçi Donald Starkey tarafından tasarlanan yatı yenilemek için 425 işçi yaklaşık üç
yıl çalıştı. Toplam restorasyon bedeli yaklaşık 25 milyon dolar kadardır.
Savarona’nın içinde Atatürk’ün kütüphanesi ve yatak odasıyla birlikte 19 suit
bulunuyor. Süper lüks döşenen suitlerin bazılarının genişliği 50 metrekareye
ulaşıyor. Savarona’nın içinde bulunan Türk Hamamında kullanılan Mermerlerin
ağırlığı ise 260 ton dur. Yatın en geniş salonu başta bulunup ve burası aynı
zamanda yemek salonu görevi de görmektedir. Salonda gerçek XV. Lui’ye ait yemek
masası ve 12 iskemlesi vardı. Köşede gayet güzel bir şömine ve karşısında antika
bir komodin ile siyah orjinal bir etejer bulunuyordu. Hemen bitişiğinde
Atatürk’ün kısa bir süre için çalışma odası olarak kullandığı, çok şık ve çok
güzel döşenmiş bir bölüm vardı, içinde de yaklaşık 1500 kitaptan oluşan bir
kütüphanesi vardı. Yat sahibinin kullanacağı bütün kapı kulpları, banyo
muslukları ve diğer madeni aksam, altın kaplama idi.
Tekne safrası civalı olarak yapılarak 90 derece yatmadıkça devrilmemesi
sağlanmıştır.
ATATÜRK'ÜN YADİGARI SAVARONA YENİLENDİ!
Atatürk'ün yatı 'Savarona' kullanıma hazır
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından devralınan Atatürk'ün yadigarı Savarona
yatı, seçkin günlerine tekrar kavuştu.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün son günlerini geçirdiği
83 yıllık Savarona, bakanlık tarafından 10 ay süren restorasyon ve bakımın
ardından devlet büyüklerinin tarihi toplantılarında ve önemli kabullerinde
kullanabilmesi için son aşama olan "tecrübe seferi"nden de başarıyla döndü.
Cumhurbaşkanı seçilen Başbakan Recep (:::) Erdoğan'ın talimatıyla 2013 yılının
sonlarında Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca kiralık bulunduğu iş adamı Kahraman
Sadıkoğlu'ndan devralınan Savarona'daki bakım ve restorasyon sona erdi.
İstanbul Kuruçeşme Limanı'nda ocak ayından bu yana demirli bulunan Atatürk'ün
yadigarı yat, tarihine yakışır şekilde devlet büyüklerinin Türkiye'de ve yabancı
ülkelerde gerçekleştireceği toplantı ve görüşmelerde prestij amaçlı olarak
değerlendirilmek üzere hazırlandı.
SAVARONA KULLANIMA HAZIR
Tarihi yat, önemli konuklarını ağırlamadan önce "tecrübe seferi" için Kuruçeşme
Limanı'ndan demir aldı.
Vatandaşların meraklı bakışları altında bütün ihtişamıyla İstanbul Boğazı'ndan
geçen yat, Avşa'ya gitti.
Halen dünyanın en güzel yatlarından biri olma özelliğini koruyan Savarona,
seferini başarıyla gerçekleştirdi.
Atatürk'ün yatı 'Savarona' kullanıma hazır
Tarih kokan Savarona
Savarona'nın tecrübe seferine, Anadolu Ajansı (AA) ekibi de eşlik etti.
Başta Atatürk'ün kaldığı oda ve kullandığı eşyalar olmak üzere, yatın son halini
ayrıntılarıyla tarihe not düştü.
Başta Atatürk'ün kaldığı oda olmak üzere bütün odaların ve diğer birimlerin tek
tek elden geçirildiği yat, bütün ihtiyaçlara cevap verecek şekilde hazırlandı.
Yatın bakımında ince elendi sık dokundu. Savarona'nın elektronik tesisatı ve
cihazları başta olmak üzere lüzum görülen kısımları yenilendi, her yeri boyandı.
Savarona, son teknolojiyle de donatıldı.
Atatürk'ün yatı 'Savarona' kullanıma hazır
Gemide dinlenme salonu ve süitlerin yanı sıra Türk ve dünya mutfağından
yemeklerin yapılabildiği son teknoloji ile donatılmış mutfak da yer alıyor.
Şu anda koltuk grupları ile bir piyanonun süslediği geniş salonu ise gerektiğinde
oturma, gerektiğinde yemek, gerektiğinde ise geniş katılımlı toplantılar için
düzen alınabilecek şekilde düşünüldü.
Atatürk'ün yatı 'Savarona' kullanıma hazır
Atatürk'ün odası ilgi çekecek
Savarona'da en çok ilgiyi Atatürk'ün kaldığı oda çekiyor. Atatürk'ün 55 gününü
geçirdiği odaya, söz konusu dönemde çalışma odası olarak kullandığı bölümden
girilebiliyor. Odaya girişte sağda "Atatürk" yazılı tabela göze çarpıyor.
Atatürk'ün yatı 'Savarona' kullanıma hazır
Atatürk'ün çalışma odasında fotoğraflarından oluşan albümler, çok sayıda kitap ve
Savarona'ya ait yazılı belgeler bulunuyor.
Mustafa Kemal'in odasına girince her şeyin o döneme uygun şekilde yerleştirildiği
görülüyor. Selanik'te kullandığı belirtilen ahşap karyolası ve yatağı,
ziyaretçileri tarihi bir yolculuğa çıkarıyor.
Atatürk'ün yatı 'Savarona' kullanıma hazır
Atatürk'ün fotoğraflarının da yer aldığı odada üzerinde MKA yazılı sigarasının
yanı sıra mendili ve eldiveni dikkati çekiyor. Atatürk'ün el yazısının yer aldığı
tabloyla Cumhurbaşkanlığı forsu, bardakları, bastonu da odada bulunan diğer
eşyalardan bazıları.
Geminin güvertesine çıkış noktasında bulunan ve Savarona'ya ait o dönemden kalma
tek belge olan kroki de gözlerden kaçmıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Savarona Yatı'nda yabancı konuğu İzzetbegoviç ile resmi
temaslarda bulundu
04 Mart 2015 Çarşamba,
Atatürk'ten yadigar Savarona Yatı artık devletin zirvesini ve önemli konuklarını
ağırlayacak. Bu kapsamda ilk buluşma da bugün gerçekleşti. Cumhurbaşkanı Erdoğan,
Bosna Hersek'li İzzetbegoviç ile tarihi yatta görüştü
Cumhurbaşkanı Recep (:::) Erdoğan ilk kez bir yabancı konuğunu Savarona Yatı’nda
ağırladı. Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov ile Savarona buluşması iptal
olan Erdoğan Bosna Hersek Cumhurbaşkanlığı Konseyi Üyesi Bakir İzzetbegoviç'i
kabul ederek Savarona ile Boğaz'a açıldı.
Atatürk’ün yadigârı Savarona yatı, seçkin günlerine tekrar kavuştu
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün son günlerini geçirdiği
83 yıllık Savarona, bakanlık tarafından 10 ay süren restorasyon ve bakımın
ardından devlet büyüklerinin tarihi toplantılarında ve önemli kabullerinde
kullanabilmesi için son aşama olan “tecrübe seferi”nden de başarıyla döndü.
Tarihi yat, önemli konuklarını ağırlamadan önce “tecrübe seferi” için İstanbul
Kuruçeşme Limanı’ndan demir aldı. Vatandaşların meraklı bakışları altında bütün
ihtişamıyla İstanbul Boğazı’ndan geçen yat, Avşa’ya gitti. Yatın bakımında ince
elendi sık dokundu.Savarona’nın elektronik tesisatı ve cihazları başta olmak
üzere lüzum görülen kısımları yenilendi, her yeri boyandı. Savarona, son
teknolojiyle de donatıldı. Gemide dinlenme salonu ve süitlerin yanı sıra Türk ve
dünya mutfağından yemeklerin yapılabildiği son teknoloji ile donatılmış mutfak da
yer alıyor. Şu anda koltuk grupları ile bir piyanonun süslediği geniş salonu ise
gerektiğinde oturma, gerektiğinde yemek, gerektiğinde ise geniş katılımlı
toplantılar için düzen alınabilecek şekilde düşünüldü. Atatürk’ün 55 gününü
geçirdiği odaya, çalışma odası olarak kullandığı bölümden girilebiliyor. Odaya
girince her şeyin o döneme uygun şekilde yerleştirildiği görülüyor.Atatürk’ün
Selanik’te kullandığı belirtilen ahşap karyolası ve yatağı, ziyaretçileri tarihi
bir yolculuğa çıkarıyor.Geminin güvertesine çıkış noktasında bulunan ve
Savarona’ya ait o dönemden kalma tek belge olan kroki korundu. Savarona'da en çok
ilgiyi Atatürk'ün kaldığı oda çekiyor